طی یادداشتی مطرح شد؛
تأملی در پدیده کشف حجاب در کشور
به گزارش بلاگ سان، عضو هیئت علمی مؤسسه علمی پژوهشی امام خمینی (ره) طی یادداشتی به مبحث پدیده کشف حجاب در کشور پرداخت.
به گزارش بلاگ سان به نقل از مهر، سیدحسین شرف الدین، عضو هیئت علمی مؤسسه علمی پژوهشی امام خمینی (ره) طی یادداشتی در رابطه با مبحث حجاب اظهارداشت: حجاب یک نماد فرهنگی و متضمن پیام های ارزشی و هویتی و دارای اصالت و اعتبار تاریخی، عرفی، شرعی و قانونی است؛ اما بی حجابی، اگر نماد هم باشد، نماد رویگردانی از یک هنجار نهادینه و تثبیت شده و مخالفت با بخشی از سیاست های فرهنگی حاکمیت در پشتیبانی از این هنجار است. اما این که می فرمایید اصرار بر حفظ این نماد باعث از دست رفتن مشروعیت جمهوری اسلامی می شود، این گونه نیست. چونکه اولاً مشروعیت جمهوری اسلامی به صیانت و تلاش در اجرای حداکثری ارزش های ملی و مذهبی پذیرفته شده در گستره جامعه است و اساساً حاکمیت چگونه می تواند مدعی اقامه دین و اجرای صد درصدی احکام اسلامی باشد؛ اما در مسأله ای که موافق با فتوای مشهور فقهای شیعه و بالاتر از آن موضع صریح امام و رهبری نظام و قاطبه امت حزب الله است، کوتاه بیاید و بالاتر از آن، در مقابل نقض صریحش توسط عده ای، موضع نگیرد! ثانیاً، هنجارهای مورد انتظار از عموم کنش گران اجتماعی همواره با درجاتی از نقض و تخلف مواجه اند و این خاص جامعه ما یا مسأله حجاب هم نیست، باآنکه در این مسأله، وجدان جمعی، آزردگی بیشتری احساس می کند. ثالثاً از نظام انتظار می رود که در رویارویی با این مسأله غیر منتظره، همه تدابیر لازم را تمهید کرده و از بروز آشکار ولنگاری در این بخش که احتمالا به سایر بخش ها هم کشیده می شود، جلوگیری نماید. رابعاً، کوتاه آمدن نظام نوعی امتیازدهی به این جریان ضد فرهنگی است و در صورت تحقق، زمینه برای زیاده خواهی این جریانات فراهم می شود.
خامسا، حوزه و روحانیت و اقشار مذهبی هم چنین نرمشی را از جانب حاکمیت حتی به صورت تاکتیکی روا نمی دارند و حاکمیت هم دست کم برای کاهش فشارها و پاسخ دهی به مطالبات توده ای، چنین نرمشی را ریسک می داند. البته برخی مسؤلان فرهنگی و سیاسی امیدوارند که این مورد هم مشمول گذر زمان شده و به مرور از حساسیت های دینی و فرهنگی مردم کاسته شود و جامعه در این بخش هم به شکلی تکثرگرایی در الگوی پوشش سوق یابد. نکته دیگر اینکه، بعضی از اقشار سنتی مذهبی بدون توجه به محدودیت های ساختاری حاکمیت، آنرا فعال مایشاء می پندارند و گویا هر سیاستی به صرف خواستن اجرایی و عملیاتی خواهد شد. همینطور در رابطه با نقش ادراکات شناختی پوشش در وضع موجود به نظرم اساساً صدور هر کنشی از انسان منوط به آگاهی، اراده، قصد و اقتضائات زمانی و مکانی مشخص است. به بیان دیگر، هیچ کنشی بدون دلیل و مبادی انگیزشی لازم شامل بینش ی، ارزشی، نگرشی و احساسی اتفاق نمی افتد. عوامل محیطی هم بعنوان دلایل کنش هم در شکل گیری این زمینه های انگیزشی در فرد و هم در شکل گیری و جهت یابی کنش عینی قویاً مؤثرند. اساسا بی حجابی یا بدپوششی بعنوان یک رفتار انتخابی (هرچند بعنوان یک اعتراض سیاسی، عصیان مدنی، یک سبک زندگی ترجیحی یا نوعی مقاومت در مقابل گفتمان فرهنگی غالب) مبادی شناختی خاص خویش را دارد، چه این که التزام به حجاب هم این گونه است. اساسا بعضی از این افراد نه همه به سبب وجود برخی گره های ذهنی، ابهامات، شبهات و نقصان های معرفتی و تربیتی و بالاتر از همه عدم آگاهی از توطئه های فرهنگی دشمن، به این رفتار دست می زنند و به تبعات اجتماعی رفتار خود و هزینه هایی که بر خود و جامعه تحمیل می کنند، توجه ندارند. برای برون رفت از این وضعیت هم اقناع فرهنگی و اصلاح نگرش ها می تواند مؤثر باشد. در مورد این که شرایط نهادی و ساختاری (در جهان واقعی و در جهان رسانه) چه تأثیری در به وجود آمدن وضعیت کشف حجاب دارند؟ به نظرم اساسا وجود برخی ضعف های نهادی و ساختاری در بروز این امر و تشدید آن و یحتمل استمرار آن در آینده مؤثر بوده و هستند. اموری مثل ضعف نظام از تدوین و اجرای سیاست های فرهنگی متناسب با اقتضائات زمانه، شرایط متغیر کشور و اقشار مختلف هدف؛ اتخاذ سیاست های مشوش و ناموجه، ضعف نظام و جامعه در جامعه پذیری متناسب نسل جدید توسط نهادهای رسمی و غیر رسمی، ضعف فرایندهای نظارتی و کنترلی بر فرایندهای تولید و عرضه عناصر معنایی و محصولات فرهنگی، ضعف عملکرد رسانه ملی در فضاسازی فرهنگی، رهاسازی نسل جدید در مقابل تعرضات فرهنگی دشمن، بروز پدیده شکاف نسلی و کاهش مرجعیت فرهنگی اسلاف برای اخلاف، کاهش موقعیت و مرجعیت الگویی گروههای مرجع پیشین و چهره ای ارزشی، اجرای سیاست های فرهنگی ناموفق همچون گشت ارشاد، سرپیچی غیر قابل توجیه نهادها و سازمان های مسئول در مسأله حجاب (۲۶ دستگاه) از عمل به وظایف محوله در ارتباط با حجاب و عفاف، پیوند خوردن موضوعات فرهنگی با اوضاع و شرایط متغیر سیاسی، عدم اقدام مقتضی در جهت محدودسازی یا بهینه سازی استفاده از فضای مجازی، تعلل در فعال سازی شبکه ملی اطلاعات و… یک سری عوامل محیطی در گستره جهانی هم در این خصوص قویاً مؤثرند مثل فرآیند جهانی شدن و تأثیرات فرهنگی یکسویه کشورهای دارای موقعیت برتر برسایرجوامع، ارتباطات میان فرهنگی گسترده کشور با جهان و ورود آسان عناصر فرهنگی بیگانه بخصوص از راه رسانه های جهانگستر همچون ماهواره ها و فضای مجازی، عملکرد برخی شخصیت های سلبریت در فضای واقعی و مجازی (مثل کانال ها، وبسایت ها، وبلاگ ها، پادکست ها، رسانه های اجتماعی، سینما، نمایش خانگی، سیمای ملی، اقلام فرهنگی عرضه شده در بازار نشرو…) و تأثیرات آشکار و پنهان آنها بر مقوله حجاب و عفاف، رشد فردگرایی و آزادی افراد در داشتن سبک های زندگی متفاوت، محوریت یابی بدن در سبک زندگی مدرن، ابژه شدن بدن برای امور مختلف همچون مسائل سیاسی، کالایی و مصرفی شدن مبحث زیبایی و افزایش انگیزه برای عرضه آن، تلاش گسترده برخی سازمان ها برای بازنمایی جاذبه های زیباشناختی زن با اغراض مختلف (در فضاهای کالبدی شهری، رسانه های جمعی و اجتماعی، نمایشگاه ها، گالری ها، فروشگاه ها، پاساژها، آرایشگاه ها، باشگاه ها، کلینیک های زیبایی و…)، میل افراطی زن مدرن به مدگرایی، احساس گمنامی در کلان شهرها و عدم توجه به نتایج انحرافی رفتار و… همینطور در این خصوص برخی دلایل و زمینه های فردی هم مؤثرند مثل ضعف باورهای مذهبی و تربیت دینی، کم تعلق به فرهنگ خودی، ضعف آموزش، میل تشدید شده به خودآرایی و ظاهرگرایی، میل به نمایش متظاهرانه، میل به نمایش جذابیت ها با هدف دیده شدن و جلب توجه دیگران، میل به تعاملات اروتیک، توسل به بی حجابی بعنوان راهی برای یافتن شریک زندگی، خود شیء انگاری و غفلت از ابعاد معنوی و ارزشی خود، تنوع طلبی، میل به بی قیدی و اباحی گری، همانندسازی خود با الگوهای مورد علاقه، تلقی محدودکننده از حجاب، شخصی تلقی کردن حجاب، دینی تلقی کردن حجاب، تاریخی تلقی کردن حجاب (امری تاریخ مصرف گذشته)، تلقی برساختی از جنسیت زنانه و مردانه (امری برآمده از اقتضائات حیات جمعی و فاقد خاستگاه وجود شناختی)، احساس بی عدالتی جنسیتی در پوشش، وجود برخی اختلالات شخصیتی، احیاناً شکست در زندگی مشترک، کوشش برای کسب تأیید اجتماعی (پاداش یابی)، عدم توجه به کارکردهای مثبت حجاب (امنیت و آرامش، کنترل نگاه ها، کاهش التهابات و تعرضات جنسی، افزایش راندمان فعالیت و…)، عدم توجه به کارکردهای منفی و مخرب بی حجاب (در مقیاس فردی و اجتماعی)، واکنش به برخی افراط کاری های جریانات خودسر (خشونت فیزیکی و نمادین، اسیدپاشی، ماست ریزی، اخراج از محل کار، ممنوعیت از ورود به اماکن خاص، ضعف انتقاد پذیری، بالا رفتن سن ازدواج، عدم احساس مسئولیت مردان وابسته (کاهش غیرت و تعصبات مردان)، بی توجهی به قانون مصوب موجود و انتظارات اکثریت، همسویی آگاهانه یا ناآگاهانه با جریانات خارج نشین و تلاش آنها برای بهره برداری سیاسی از حجاب و… در مورد این که آیا برای اجرایی شدن قانون حجاب، شرایط ویژه ای وجود دارد؟ باید بگویم. بله اساسا اجرای موفق هر قانونی حتی قانونی همچون حجاب که از پیشینه تاریخی کهن، و مؤیدات عرفی، شرعی، عقلی و عقلایی فراوان برخوردار است، نیازمند تمهیداتی متناسب با اقتضائات زمان و مکان است. اساساً هر نسلی در مقام ترغیب به پذیرش و التزام عملی رعایت قوانین دارای خاستگاه سنتی، نیازمند جامعه پذیری متناسب است. در مواردی هم الگوی عملی و فرم و صورت خود آن رفتار هم نیازمند بازنگری و اصلاح خواهد بود. گاه درجه کیفی هنجار در ارتباط با لحاظ شدت و ضعف نیازمند تغییر است. در هرحال اقداماتی از این دست برای اجرایی شدن قانون حجاب ضروری به نظر می رسد: فضاسازی فرهنگی اجتماعی، تعمیق این باور که قانون حجاب مقتضای یک گزینش عقلانی است، آموزش دهی و اقناع سازی (جامعه پذیری)، تمهید قوانین مکمل، تقویت ضمانت اجراها (پاداش ها و تنبیهات)، تقویت مکانیسم های نظارتی و کنترلی (اعم از رسمی و غیر رسمی)، نمایش خانم های محجبه ای که در سنگرهای مختلف سازندگی به ارائه ی خدمت مشغول اند (تا معلوم شود که حجاب مانع پیشرفت و تحرک اجتماعی زن نیست)، برخورد قاطع با عوامل اخلالگر، بالا بردن هزینه های تخلف عمدی، توجه به ملزومات اجرایی و عوامل پیرامونی (عناصری که ایجابا یا سلبا در اجرایی شدن این قانون مؤثرند).
البته کسانی که جواز دخالت حاکمیت در این مورد و توسل به الزامات حکومتی در کنار الزامات هنجاری (شرعی و عرفی) را مورد مناقشه قرار می دهند و این دخالت را فاقد مجوز عقلی، شرعی و لزوم های کارکردی می شمارند، قاعدتاً بعضی از سیاست های پیشنهادی فوق که ابزار کار حاکمیت در مقام اجرای قوانین است، را ضروری نمی دانند. در مورد این که چگونه نظام با روند رو به گسترش کشف حجاب مقابله کند؟ معتقدم؛ با نگاه به راهبردها و راهکار ها هم در سطح حقیقت و هم در سطح بازنمایی رسانه ای.
فکر می کنم با عنایت به فرهنگی بودن مقوله پوشش اتخاذ سیاست هایی از این دست اجتناب ناپذیر باشد، باآنکه امکان دارد در کارآمدی بعضی از آنها مناقشات وجود داشته باشد. اقداماتی همچون ساماندهی و تقویت فعالیتهای گسترده فرهنگی ترویجی بخصوص از راه رسانه های جمعی و اجتماعی و نهادهای تعلیمی و تربیتی، آگاهی بخشی به جامعه در مورد سیاست های مقابله با حجاب در جوامع مدرن و آثار و تبعات ویرانگر آن، آگاهی بخشی از توطئه های فرهنگی دشمن برای بسط ابتذال در جامعه و استفاده ابزاری از زنان، توجه دادن به آثار و نتایج مثبت التزام به حجاب (برای خود کنشگران و جامعه) و متقابلاً توجه دادن به کارکردهای منفی و مخرب بی حجابی و بدحجابی، پاسخ دهی متقن به سوالات و شبهات، تنوع بخشی به الگوی پوشش (در حد مجاز) و عدم اجبار همگان به تبعیت از یک شیوه معین، کاهش حساسیت ها و کنترل خشونت ها فیزیکی و نمادین ضد زنان بدحجاب (که به لج بازی و مقاومت آنها منجرشود)، تمهید سازوکارهای قانونی برای برخورد با متجاهران، عطف توجه متوازن به همه صدمه ها و نابهنجارهای فرهنگی اجتماعی (عدم تاکید بر خصوص حجاب)، اجرای درست و ضابطه مند فریضه امر به معروف و نهی از منکر (با بهره گیری از نیروهای مردمی آموزش دیده و واقف به قواعد و معیارهای شرعی)، نظارت بر فرایندهای تولید و عرضه محصولات فرهنگی و اقلام وارداتی، تمهید و اعمال مجازات های مرحله ای برای متخلفان و… همچنینی در مورد این که چگونه از نماد حجاب استفاده نماییم که به ضدش تبدیل نشود؟ باید دانست که تردیدی نیست که حجاب بعنوان یک الگوی عرفی و شرعی و در کشور ما قانونی برای پوشش، علاوه بر جنبه های پوششی، آرایشی و جنسیتی، جنبه نمادین هم دارد یعنی فرهنگ خاصی را شامل ملی یا مذهبی نمایندگی می کند. اساساً هر رفتار اجتماعی به اعتبار معنای فرهنگی خاصی که به دلالت التزامی یا تضمنی در خود دارد و به مخاطب انتقال می دهد، وجه نمادین می یابد. حجاب زنان هم وجه نمادین بسیار برجسته ای دارد و و معرف هویت زن مسلمان است، افزون این که حجاب به لحاظ اخلاقی، ترسیم کننده مرزهای دنیای شخصی افراد است. تعابیر شاعرانه ای همچون تشبیه حجاب به صدفی که گوهر وجودی زن را در خود حفظ می نماید، علاوه بر جنبه پوششی و ایمنی بخشی به وجه نمادین آن در تلقی شارع از حجاب اشاره دارد. متأسفانه از میان هنجارها عرفی، شرعی و قانونی ریشه دار و کهن در فرهنگ ایرانی اسلامی کمتر موردی میتوان یافت که به اندازه حجاب، عرصه جولان مناقشات نظری و سلیقه ورزیهای عملی که غالباً با فلسفه تشریع این هنجار متعالی، تعارض دارد، قرار گرفته باشد: کشف حجاب رضا شاهی، فرهنگ برهنگی غرب محور، تهاجمات فرهنگی گسترده برای شکستن مقاومت های روانی و فرهنگی، بهره گیری آشکار و پنهان از زیبایی های ظاهری زن در تصویر سازی های رسانه ای، نمایش های هنری، سوژه های تبلیغی، بهره گیری های اروتیک، خرده گیری های جریانات فمنیستی و شبه فمنیستی، مناقشات جریانات روشنفکری و تلاش گسترده برای زیر سوال بردن حجاب، وضع قوانین خاص برای اعمال فشار بر زنان محجبه، سلیقه و… همه و همه سبب شده تا عنصر حجاب به رغم ارزش وجودی و عقلانیت نهفته در آن، از مدار اصلی خارج و آماج ملاحظات تجدید نظرطلبانه و ایدئولوژیک و گاه سیاسی قرار گیرد.
در هر حال، اقدامات زمینه ای از نوع فوق در کنار برخی افراط کاری ها برای واداشتن افراد متخلف به رعایت حجاب، سبب شده تا حجاب از اعتبار اصلی و جنبه نمادین تهی شده یا بالاتر از آن به ضد خودش تبدیل گردد. در مورد این که می پرسند، مقابله با کشف حجاب را بعنوان فرایند تعریف نماییم یا پروژه؟ به نظرم فرایند و پروژه بودن اجرای یک سیاست و اقدام اجتماعی، مانعه الجمع نیستند. در دل هر فرایند ای هم میتوان پروژه های گوناگونی را تمهید و اجرا کرد. از طرفی، فرایند ها معمولا خودجوش و طبیعی به جریان نمی افتند؛ اقدامات زمینه ای متناسب در اصل جریان یابی فرایند ها و جهت یابی آنها قویاً مؤثرند. در هرحال، با عنایت به صدمه ای تلقی کردن بلامنازع مبحث کشف حجاب یا به طورکلی، بدپوششی برخی خانم ها، حساسیت های فرهنگی و مذهبی موجود، اصرار دشمن بر دامن زدن به این موضوع، تبدیل شدن بی حجابی به یک حربه سیاسی و اعمال فشار بر حاکمیت و افکار عمومی، انتظار اکثریت جامعه بخصوص اقشار مذهبی از حاکمیت دینی برای ساماندهی به این وضعیت و تنبیه متخلفان، قابلیت مبحث برای تکرار و بهره برداری های سیاسی ایدئولوژیک در فرصت ها و شرایط مقتضی، نیاز ضروری به بازخوانی مکرر سیاست های فرهنگی و قواعد زیستی به اقتضای شرایط زمانی و تحولات اجتماعی؛ به این مورد یعنی اتخاذ سیاست های مقابله با صدمه های فرهنگی همچون بی حجابی باید به مثابه یک فرایند جامع الاطراف نگاه کرد نه یک پروژه موضعی و موقت. همچنینحجاب به معنای نوع خاصی از پوشش دارای الگوی عرفی و شرعی شناخته شده برای همه افراد بالغ یا در سن تمیز، تجویز و تشریع شده و همگان ملزم به رعایت نمایند. در فقه اسلامی تنها سه گروه کودکان (دختر بچه های فاقد سن تمیز)، سالخوردگان (زنان مسن و فاقد جاذبه های ظاهری) و در گذشته کنیزکان؛ مجاز به فرونهادن حجاب خود از الگوی مالوف و متعارف بودند. ازاین رو، همه افراد شامل مسلمان و غیرمسلمان ساکن جامعه اسلامی، شامل مردان و زنان (هرچند تاکید بو حساسیت در پوشش زنان بیشتر و جدی تراست)، در هر موقعیت شغلی و در هر جایگاه و منزلت اجتماعی، باید نسبت به پوشش مواضع خاصی از بدن خود در ملأ عام اهتمام کنند و از نمایش هر نوع رفتاری که منشأ صدور پیام های غیر اخلاقی به مخاطب و جلب نگاه های ریب آلود می شود، اجتناب ورزند. لباس های محلی هم در صورتیکه استتار متناسب با معیارهای فقهی و سطح انتظار را ایجاد نکند، قاعدتاً باید به لحاظ الگویی مورد تجدید نظر قرار گیرند، مگر این که در عرف این دسته زنان، هنجار غالب پوشش همین باشد و آثار غیر اخلاقی هم بر آن مترتب نباشد. یونیفورم های اداری و سازمانی هم علاوه بر رعایت تناسب با اقتضائات نوع کار و محیط شغلی، به لحاظ هنجاری باید با معیارهای فقهی انطباق داشته باشند. البته در مورد جهانگردان غیرمسلمانی که با اهداف خاص به جامعه اسلامی وارد می شوند، محدودیت های کمتری به لحاظ فقهی و اجتماعی لحاظ شده که کاملا موجه است. در مورد سناریوهای احتمالی پیش روی مسأله کشف حجاب به نظرم، بروز درجاتی از تقابل فرهنگی اعتقادی میان اقشار مذهبی با هنجارشکنان، بروز درجاتی از تقابل میان نسل جدید و قدیم از اقشار مؤمن و معتقد به اصل حجاب، احتمال افزایش طلاق (اعم از حقوقی و روانی) در بین خانواده هایی که میان زوجین در مورد رعایت حجاب اختلاف نظر وجود دارد، احتمال برخوردهای رادیکال نهادهای حاکمیتی با این افراد و تحمیل گونه های از محرومیت بر هنجارشکنان (مثل محرومیت از خدمات اجتماعی و مدنی)، شکاف عملکردی میان بخش های اداری و صنفی در رویارویی با این افراد، لوث شدن هر چه بیشتر مسأله حجاب در جامعه، احتمال سوء استفاده جریانات فرصت طلب برای ضربه زدن به حیثیت نظام از راه برخوردهای خشن و ایجاد مزاحمت برای این افراد، تسری مبحث حجاب به سایر عناصر اعتقادی و ارزشی همچون سناریوها است. البته احتمال این که با تدبیر مدیران عالی کشور و ارباب فتوا، از حساسیت مبحث کاسته شده و جامعه با این وضعیت کنار آید و درجاتی از تساهل و تسامح را در این خصوص روا بدارد، وجود دارد چون کشور را نمی توان برای همیشه درحال التهاب نگه داشت؛ علاوه این که در جامعه ما به قدر کافی مسائل و مشکلات، مشغول کننده وجود دارد که ذهنیت افراد را از مساله حجاب منصرف کند و البته با عنایت به اکثریت زنان محجبه و باورمندان و هواداران حجاب عرفی، شرعی و قانونی، سابقه کهن تاریخی، رسوخ این هنجار در ناخودآگاه جمعی ایرانی ها و فرهنگ عمومی، اصرار قاطع اکثریت متشرعان، حمایت جدی نهادهای حاکمیتی، کارکردهای مثبت روانی و اجتماعی حجاب برای خانم ها، حساسیت های به وجود آمده توسط دگراندیشان و اموری از این دست، بسیار بعید می دانم که در جامعه ایران کنونی، مبحث کشف حجاب، بسط و عمق زیادی پیدا کند و رؤیای بانیان کشف حجاب محقق شود. وجود درجاتی از بدپوششی و ولنگاری در این خصوص، مبحث جدیدی نیست، همواره بوده و احتمالا در آینده گسترش بیشتری هم پیدا کند. اساساً تمرد کامل یا نسبی از پذیرش و تمکین هنجارهای اجتماعی، نه خاص جامعه ماست و نه مختص حجاب است. در مورد آینده نظام سیاسی در نسبت با کشف حجاب هم وجوه مختلفی در این خصوص محتمل است، همچون انعطاف در رویارویی با کجروی های فرهنگی عموماً و همچون حجاب، به رسمیت شناختن درجاتی از تعدد و تنوع در الگوها و سبک های پوشش خانم ها، وضع و تصویب قوانین محدود کننده برای اعمال فشار قانونی برمتجاهران (به جای درگیری های خیابانی)، اهتمام به فعالیتهای فرهنگی و نرم به جای برخوردهای فیزیکی، کاهش حساسیت ها نسبت به مبحث عفت عمومی (به دلیل هجمه های سنگین فرهنگی و رسانه ای و ضعف تربیت مذهبی و اخلاقی نسل سایبری درحال افزایش)، اقناع افکار عمومی برای کاهش حساسیت و کنار آمدن با حقیقت، اقناع علما، روحانیون و اقشار مذهبی برای پذیرش تکثرگرایی الگویی، انصراف توجهات به سبب درگیری ذهنی و روانی عموم به مشکلات مختلف موجود در جامعه، کاهش دخالت حاکمیت و نهادهای رسمی و ارجاع مبحث بدپوششی به گروههای سازمان یافته آمر و ناهی.
این پست بلاگ سان را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین پستهای مرتبط
نظرات کاربران بلاگ سان در مورد این مطلب