یك كارشناس خانواده و جمعیت:
تك فرزندی والدین را در چهل سالگی با بحران تنهایی روبرو می كند
به گزارش بلاگ سان یک کارشناس خانواده و جمعیت اظهار داشت: والدین باید از خود سوال کنند که در صورت تک فرزندی، در چهل سالگی با بحران تنهایی خود و تنها بودن فرزند چگونه زندگی خواهند کرد.
به گزارش بلاگ سان به نقل از مهر، مریم اردبیلی عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی قم در ۳۲۹ نشست تخصصی کارشناسی جبهه‌ی انقلاب اسلامی در فضای مجازی برای تبیین مساله «جمعیت»، درباره معضلات تک فرزندی و راهکارهای سیاستی افزایش جمعیت در کشور اظهار داشت: حقیقت این است که امروزه کشورهای فوق مدرن در شمال اروپا و شمال قاره‌ی آمریکا تلاش دارند تا سیاست های منعطفی در مواجهه‌ی با مسئله‌ی فرزندآوری اتخاذ کنند تا نرخ منفی رشد جمعیت خویش را کاهش دهند، بیماری کرونا هم مزید بر علت شده است که آنها نگرانی بیشتری در رویارویی با مسئله‌ی جمعیت از خود بروز دهند. تصور می کنم قرن حاضر تفاوت های زیادی با قرن گذشته خواهد داشت، افراد زیادی ساختار فعلی حاکمیت ها در جهان را نقد خواهند کرد؛ چون که برای آنها معلوم نیست علت اصرار دولت ها به استفاده مطلق از مدل رشد اقتصادی، ساختار اجتماعی، نهادهای حاکمیتی و ساختار قدرت فعلی چیست! ازاین رو تلاش خواهند کرد تا تغییراتی بنیادین در سیستم فعلی ایجاد کنند. جمهوری اسلامی با عنایت به رویکرد انقلابی و نگاه تمدنی خود باید مدت ها قبل به فکر طراحی سیستمی متفاوت از جهان غرب برای مسئله‌ی جمعیت می افتاد، این گذاره که تمام مؤلفه های مثبت و منفی تمدنی غرب را وارد کشور نماییم اما صدمه ای از این واردات بدون پالایش نخوریم، درست نیست به وضوح مشاهده می نماییم که عناصر نامطلوب فرهنگ وارداتی اثر مخربی بر جامعه‌ی ایرانی داشته است.
گام دوم انقلاب؛ تمدن اسلامی ایرانی را متحول خواهد کرد
اردبیلی اظهار داشت: ایران و جهان در برحه ای حساس از تاریخ قرار دارند. انقلاب اسلامی شرایط منحصر به فردی را دنبال می کند؛ چون که در آستانه‌ی ورود به اجرای مراحل بیانیه‌ی گام دوم انقلاب اسلامی است که آنرا مقدمه ای بر تحقق آرمان تمدن نوین اسلامی می دانیم. حالا که در آغاز قرن پانزدهم شمسی قرار داریم به وضوح احتیاج به تغییر ساختارهای حکمرانی متداول در جهان را احساس می نماییم، سیستم های مدرن بی کفایتی خود در عرصه های مختلف حکمرانی را نشان داده اند و ارکان آنها به لرزه در آمده است، این ساختارها دیگر قدرت گذشته را ندارند ازاین رو زمان آن رسیده است که با الگویی نوین متحول شوند تا مانع از گسترش بیشتر عوارض آنها به ابعاد مختلف زندگی بشر شده باشیم و البته مدلی نوین در جهان برای رفع مسائل اجتماعی مردم عرضه دهیم، این مدل نوین در مسئله‌ی جمعیت چارچوب مشخصی دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
عوارض مدرنیزم؛ فرزندآوری را از خانواده جدا کرد
وی افزود: غرب طی این سال ها کوشش کرد تا عوارض مدرنیته بر کاهش نرخ فرزندآوری با اتخاذ سیاست های خاصی تعدیل کند. سیاست جداسازی مسئله‌ی تشکیل خانواده با فرزند دار شدن یکی از آنها بود. اتخاذ این سیاست نتایج عجیبی داشت، طبق آمار انتشار یافته در فاصله‌ی بین سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد از موالید اروپایی و آمریکایی خارج از سیستم خانواده و نامشروع متولد شده اند! آنها به ۲صورت زندگی خویش را ادامه می دهند، حالت اول این است که بدون مادر و همراه پدر زندگی می کنند (Single father)، صورت دوم این است که فرزند بدون حضور پدر و همراه مادر زندگی می کند(Single mother). دولت های اروپایی و آمریکایی آنها را می پذیرند و امکانات رفاهی، هزینه های زندگی، اشتغال و حتی آینده آنها را تضمین می کنند، این سیاست نیمی از برنامه‌ی کشورهای مذکور برای رشد نرخ فرزندآوری است، قسمتی دیگر از مسئله‌ی کاهش جمعیت هم با اعمال سیاست های مشوق مهاجرتی به داوطلبان ورود به این کشورها جبران می شود، البته واضح است که بعضی از مدلها و سیاست های این کشورها برای رشد نرخ باروری با اعتقادات دینی ما سازگار نیست، برای مثال ما در ایران حتی اگر نرخ رشد جمعیت منفی داشته باشیم، بر مبنای باورهای خود هیچ وقت فرزندآوری خارج از چارچوب خانواده را دنبال نخواهیم کرد.
حاکمیت باید موانع تک فرزندی را برطرف کند
این کارشناس خاطرنشان کرد: بخشی از بی رغبتی روجین به فرزند آوری با سیاست گذاری درست حاکمیت و تسهیل مشکلات زوج های جوان حل خواهد شد. خانواده های زیادی هستند که تصمیم به فرزندآوری دارند اما موانع پیش رو سبب تردید آنها می شود، نتایج پیمایش های علمی هم به وضوح حاکی از این است که خیلی از زوج های جوان قبل از ازدواج قصد دارند که ۲ تا ۶ فرزند داشته باشند اما پس از ازدواج به داشتن یک فرزند اکتفاء می کنند. وظیفه‌ی حاکمیت است که این مساله را دنبال کند و علت فاصله‌ی فاحش موجود بین اراده‌ی والدین و حقیقت را پیدا کند، امکان دارد که آنها با مسائلی مانند مشکل در باروری، امکانات ضعیف، محیط کار، منزل و… روبرو باشند به همین جهت حاکمیت باید ورود پیدا کند تا میل به فرزندآوری و تحقق آن در خانواده های ایرانی عددی بیشتر از «۱» را نمایش دهد، آرمانی که تحقق آن مستلزم ایجاد یک تحول فرهنگی گسترده در جامعه است.
رشد نمودار نرخ موالید مستلزم ایجاد تحول فرهنگی در کشور است
اردبیلی در ادامه اظهار داشت: متأسفانه نمودار رشد نرخ باروری کشور در طول ۵ سال قبل با شیب تندی نزولی بوده است. طی این ۵ سال متوسط به ازای هر ۳۶۵ روز نرخ موالید ایرانی ۱۰۰-۸۰ هزار تولد کاهش داشته است به این معنا که در سال ۱۳۹۵ یک میلیون و پانصد هزار کودک ایرانی در کشور متولد شدند اما امسال فقط ۱میلیون ولادت جدید در کشور ثبت شده است! حقیقت این است که توقف این شیب نزولی و در پیش گرفتن روند صعودی مستلزم تحول فرهنگی عظیمی در سطح کشور است.
جامعه باید به مسئله‌ی فرزندآوری نگرش مثبت پیدا کند
وی افزود: ضروریست که نگرش جامعه به مسئله‌ی فرزندآوری تغییر پیدا کند؛ چون که عوامل گوناگونی بر تصمیم زوجین جوان در فرزندآوری تاثیر دارد که یکی از مهم ترین آنها مطلوبیت فرزندآوری در جامعه است. پدر یا مادری که احساس کند، فرزند وی در مجتمع محل سکوت آنها مقبولیت دارد یا خاندان پدر و مادر به او عشق می ورزند و در انتظار ولادت خواهر یا برادر وی هستند، در محیط کار خود وجود انعطاف هایی برای کسی که پدر یا مادر می شود را احساس کند، ناخودآگاه متمایل به داشتن فرزندان بیشتری می شود.
حمایت زوج های جوان نرخ باروری را افزایش خواهد داد
این کارشناس اضافه کرد: جوامع غربی دوستدار کودک نبودند اما برای رشد نرخ فرزندآوری سال ها فرهنگ سازی کردند. بعضی از زوج های جوان ایرانی در ایران فقط ۱ فرزند دارند اما پس از مهاجرت به کانادا یا فرانسه ۱ یا ۲ بار دیگر مبادرت به فرزند آوری می کنند؛ چون که احساس می کنند در آن کشور به خانواده ای که فرزند بیشتری دارد، امتیازات گوناگونی داده می شود ازاین رو یکی از طریق های افزایش نرخ فرزندآوری تزریق این روحیه با جامعه است اما ابلاغ و قانون راهکار ایجاد احساس مطلوب به فرزندآوری نیست، نقش رسانه در این بین اهمیت زیادی دارد، رسانه ها باید از مشکلات زوج های جوان متحمل در راه فرزندآوری صحبت کنند. رفتارهای کوچک اعضای جامعه به زوج جوان پیام مثبت یا منفی می دهد، گاهی لبخندی کوتاه یا هدیه ای کوچک و یا بیان جمله ای اثر بخش، فضای ذهنی زوج های جوان برای داشتن فرزند را آماده می کند.
اردبیلی اظهار داشت: حاکمیت باید به نحوی فرهنگ سازی کند که بزرگان فامیل مشوق زوج های جوان برای فرزندآوری بموقع و عبور از تک فرزندی باشند، امری که متأسفانه تابحال محقق نشده بود. نقش کنشگری مردمی در حکمرانی قرن پانزدهم بسیار مهم می باشد، برای تحقق مدل نوین حاکمیت اسلامی باید تغییر نگرشی اساسی در مدیران، اندیشمندان و مردم اتفاق بیافتد، همه‌ی این گروه ها باید مسئله‌ی جامعه را متوجه خود بدانند و برای حل آن تلاش کنند.
وی افزود: والدین باید از خود سوال کنند که فرزند من اگر تجربه‌ی داشتن خواهر یا برادر را نداشته باشد زندگی وی در آینده گرفتار چه مشکلاتی می شود؟ یا همسر من اگر فقط یک بار پدر یا مادر شدن را تجربه کند، بعد از ازدواج او چطور با بحران تنهایی در چهل سالگی کنار خواهد آمد ازاین رو برای مواجهه‌ی صحیح با یک مساله ابتدا باید تأثیرات آن در زندگی خود و دیگران را بررسی نماییم، پس از آن بعنوان مساله خود به جستجوی راهکار برای آن و عرضه ایده های خلاق و نوآورانه بپردازیم به عبارت دیگر حاکمیت نباید مداخله‌ی مستقیم زیادی داشته باشد، نقش تسهیل گری برای کنش های مردمی اصلی ترین وظیفه‌ی حکومت است.
ترغیب مادر متولد دهه‌ی ۴۰ با مادری از دهه‌ی ۷۰ برای داشتن فرزند، تفاوت زیادی دارد
این کارشناس خاطرنشان کرد: برای ترغیب زوجین به فرزندآوری باید زاویه‌ی نگاه آنها را بشناسیم و بر مبنای اقتضائات سنی که دارند به فرزند آوری دعوت شوند قطعا مشوقی که بانوی متولد دهه چهل را تشویق به فرزندآوری می کند، پاسخگوی مادری از دهه‌ی هشتاد نیست همینطور عواملی که مرد متولد دهه‌ی پنجاه را برای داشتن فرزند ترغیب می کند با مشوق های مطلوب پدری از دهه‌ی هفتاد متفاوت می باشد ازاین رو حاکمیت باید بداند که برای هدایت جامعه به سمت فرزندآوری به خلق کنش های مختلف و نوآورانه مردمی با مبانی بومی نیاز دارد، باوری که شکل دهنده‌ی آن تحول فرهنگی عظیمی است که پیشتر به آن اشاره کردم.
ایده‌ی تحولی افزایش نرخ فرزندآوری باید از دل مردم شکل بگیرد
اردبیلی در ادامه اظهار داشت: گاهی بنده در برخورد با کنشگران فرهنگی سطح جامعه گرفتار شگفتی می شوم، سالهای زیادی است که درباره‌ی مسائل در ارتباط با جمعیت و فرزندآوری مطالعه می کنم، پژوهش های گوناگونی در ارتباط با بررسی تطبیقی شرایط ایران با سایر کشورهای جهان انجام داده ام اما هنگامی که در کارگاهی با حضور بانوان جوان کنشگر فرهنگی شرکت می کنم، متوجه‌ی اشراف بیشتر آنها به نیازهای روز مخاطب در حیطه‌ی بحث می شوم، تقویت این باور در میان آنها که امکان عرضه نوآوری و راهکار برای حل مساله را دارند، سبب می شود تا مواردی را مطرح کنند که هیچ گاه قابل استخراج از میان فیش های مطالعاتی نبوده است ازاین رو اعتقاد دارم که چاره‌ی حل بحران فرزندآوری باید در دل جامعه جستجو شود.
مشارکت مردم راهکار بنیادین رفع معضل گرایش به تک فرزندی در ایران است
وی افزود: همه‌ی اعضا جامعه ایرانی باید به کنشگران افزایش فرزندآوری تبدیل شوند، در چنین جامعه ای عشق به کودکان متبلور است، در چنین محیطی والدین برای حضور در اجتماع احساس معذوریت نمی کنند و به سادگی در محیط های مختلف مانند هئیت های مذهبی یا مساجد و… حضور پیدا می کنند. مطلوب است هنگامی که مادری را همراه فرزندش در جامعه مشاهده می نماییم از برخی سخت گیری های اشتباه اجتناب نماییم یا او را برای همراه داشتن فرزند سرزنش نکنیم، اتفاقی که فقط از راه تقویب کنشگری مردمی میسر می شود. سالهای نخست پیروزی انقلاب اسلامی این روحیه در مردم ایران وجود داشت اما با قدرت گرفتن مدرنیته در ایران و اجرای سازوکارهای آن در کشور، منشأ مردمی انقلاب خویش را فراموش کردیم اگر به اصل خود برگردیم و اساس هر کاری را نقش مردم بدانیم قطعا از این چالش هم عبور خواهیم کرد.
برای رفع معضل فرزندآوری باید مردم میدان داری کنند
این کارشناس اضافه کرد: رفع معضل گرایش به تک فرزندی را نباید معطوف به مصوبات دولت یا مجلس نماییم اگر راهکار ما صرفا انتظار برای مصوبه‌ی دولت یا مجلس و تغییر رویکرد سیاستگذاری و اجرایی آنها باشد، در بهترین حالت وضعیت باروری مادران ایرانی تغییرات ناملموس مثبتی را تجربه کند، برای مثال رشد سالانه منفی این نرخ از ۱/۰ به عدد ۰۵/۰ درصد کاهش پیدا کند یا حداکثر به افت ۰ درصد دست پیدا نماییم اما اگر می خواهیم تا تحولی جدی در این حوزه ایجاد نماییم باید مردم را درگیر مساله نماییم و نقش تسهیل گری در اقدامات مردمی را ایفا نماییم، البته متأسفانه هم اکنون نه فقط روند فعالیت مردمی توسط دولت تسهیل نمی گردد، بلکه گاهی شاهد تخریب اراده‌ی مردمی توسط دولت هستیم! عملکرد دولت نباید کنشگری مردم را تضعیف کند به هر صورت برای بهبود این شرایط دولت باید کمک حال جریان های مردمی در روند افزایش نرخ فرزندآوری باشد.
منبع: blogsun.ir
این پست بلاگ سان را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین پستهای مرتبط
نظرات کاربران بلاگ سان در مورد این مطلب