سقوط موالید و شتاب سالمندی در گیلان وقتی تولد کمتر از مرگ می شود
بلاگ سان: گیلان با کاهش تولدها، افزایش فوت، افت ازدواج و شتاب سالمندی، در راه بحران جمعیت قرار دارد؛ کارشناسان هشدار می دهند بدون اقدامات هدفمند، آینده استان در خطر است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها: تحولات جمعیتی در استان گیلان طی سالیان اخیر، از یک دغدغه آماری فراتر رفته و به یک ابرچالش اجتماعی، اقتصادی و امنیتی تبدیل گشته است؛ چالشی که نمود آنرا می توان در پایین آوردن مستمر موالید، افزایش تعداد فوت، افت ازدواج ها و حرکت شتابان استان به سوی سالمندی جمعیت مشاهده کرد. گیلان امروز در حالی در آستانه ورود عمیق به «چاله جمعیتی» قرار دارد که فاصله میان تولد و مرگ روزبه روز کمتر می شود و ساختار سنی جمعیت، آینده توسعه استان را با تهدیدهای جدی مواجه کرده است.
بررسی آمارهای رسمی نشان میدهد که باآنکه سیاستهای کلی جمعیت و قانون دفاع از خانواده و جوانی جمعیت به عنوان نقشه راه ملی ابلاغ گردیده اند، اما اجرائی سازی این سیاستها در سطح استانها با چالش هایی جدی همراه است؛ چالش هایی که از تأمین منابع مالی و هماهنگی بین دستگاه ها گرفته تا تغییر نگرش اجتماعی نسبت به ازدواج و فرزندآوری را دربرمی گیرد.
در این میان، گیلان به علت خصوصیت های خاص جمعیتی، نرخ بالای سالمندی و کاهش چشم گیر باروری، در زمره استانهای دارای وضعیت بحرانی قرار گرفته و نیازمند نسخه ای متفاوت و متناسب با شرایط بومی خود است.
در چنین شرایطی، مسئولان حوزه سلامت و اجتماعی استان براین باورند که عبور از بحران جمعیت، صرفا با آمار و اخطار امکان ندارد و نیازمند راهبری اجتماعی، فعال سازی ظرفیتهای مردمی، حمایت های هدفمند اقتصادی و اجرای دقیق تکالیف قانونی می باشد. گزارش پیش رو، با مرور جدیدترین آمارهای جمعیتی استان و گفت و گو با مسئولان اجرائی، ابعاد مختلف وضعیت جمعیت در گیلان، اقدامات انجام شده و چالش های پیش رو در راه جوان سازی جمعیت را بررسی می کند.
کاهش موالید و افزایش فوت؛ شکاف نگران کننده جمعیتی در گیلان
«محمدتقی آشوبی»، رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان در گفتگو با گزارشگر مهر ضمن اشاره به مقایسه روند فراوانی وقایع حیاتی در هفت ماهه سالیان ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴، وضعیت جمعیتی استان را اخطار دهنده توصیف کرد و اظهار داشت: کاهش فاکتورهای حیاتی خصوصاً در عرصه موالید، نشان دهنده ورود گیلان به چاله جمعیتی است.
به گفته وی، تعداد موالید پارسال ۱۰ هزار و ۱۴۲ نفر بوده که این رقم در مدت مشابه سال ۱۴۰۴ به ۹ هزار و ۶۳۶ نفر رسیده و بیان کننده کاهش ۵.۲ درصدی است؛ کاهشی که در صورت تداوم، دستاوردهای اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی گسترده ای برای استان به همراه خواهد داشت.
آشوبی اضافه کرد: در همین بازه زمانی، تعداد فوت شدگان از ۱۰ هزار و ۶۹۹ نفر در سال ۱۴۰۳ به ۱۱ هزار و ۲۷۶ نفر در سال ۱۴۰۴ بالا رفته است که این روند، شکاف میان تولد و مرگ را تشدید کرده و زنگ خطر سالخوردگی جمعیت را به صدا درآورده است.
افت ازدواج ها؛ حلقه مفقوده زنجیره فرزندآوری
رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان ضمن اشاره به کاهش ازدواج ها اظهار نمود: تعداد ازدواج های ثبت شده از ۸ هزار و ۲۶۴ مورد در سال ۱۴۰۳ به ۸ هزار و ۲۶ مورد در سال ۱۴۰۴ رسیده و کاهش ۲.۹۷ درصدی را نشان می دهد؛ روندی که بطور مستقیم بر افت فرزند آوری و پایداری جمعیت اثرگذار می باشد.
وی ضمن اشاره به نقش مشاوره های تخصصی در تغییر نگرش خانواده ها اضافه کرد: شاخص مقایسه ای مشاوره فرزندآوری در بازه سالیان ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۴ نشان میدهد که این شاخص در هشت ماهه اول سال ۱۴۰۴ به ۳۲.۷ درصد رسیده است.
ستاد خانواده و جمعیت؛ بازوی اجرائی قانون جوانی جمعیت
«زهرا یعقوب نژاد»، مدیرکل سابق امور بانوان و خانواده استانداری گیلان در گفتگو با گزارشگر مهر با تشریح فلسفه تشکیل ستاد خانواده و جمعیت اظهار داشت: این ستاد به دنبال تصویب قانون دفاع از خانواده و جوانی جمعیت در آبان ماه ۱۴۰۰ و ابلاغ بخشنامه آن در خرداد ۱۴۰۱ تشکیل شد تا اجرای قانون و هماهنگی بین سازمانهای دولتی را دنبال کند.
دبیر سابق قرارگاه خانواده و جوانی جمعیت گیلان اضافه کرد: سازمانهای دولتی موظف به عرضه گزارش اقدامات خود هستند و این گزارش ها علاوه بر وزارت کشور و ستاد ملی جمعیت، برمبنای تبصره ۲ ماده ۷۱ قانون برای سازمان بازرسی کل کشور هم ارسال می شود.
از تربیت کنشگران جمعیتی تا دفاع از گروههای مردمی
مدیرکل سابق امور بانوان و خانواده استانداری گیلان ضمن اشاره به اقدامات شاخص استان اظهار نمود: برای اولین بار در گیلان، دوره تربیت کنشگر و کارشناس جمعیت با تأکید بر زنان، اساتید و فعالین فرهنگی انجام شد و ۲۰۰ نفر از کارشناسان در این نوبت ها آموزش دیدند.
یعقوب نژاد دفاع از گروههای مردمی را یکی از مهم ترین محورهای فعالیت ستاد دانست و اضافه کرد: در سالیان ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ حمایت های مناسبی از تشکل های مردمی انجام شد که همچون آن می توان به فعالیت مجموعه «نَفَس» در عرصه نجات فرزندان سقط اشاره نمود که نتایج مؤثری به همراه داشت.
اتاق رصد جمعیت؛ تصویر حقیقی از وضعیت بحرانی استان
وی راه اندازی اتاق رصد جمعیت استان گیلان در اردیبهشت ماه سال جاری را اقدامی راهبردی عنوان نمود و اظهار داشت: این اتاق رصد، محل پایش لحظه ای چهار مؤلفه جمعیتی شامل ازدواج، ولادت، فوت و طلاق به تفکیک شهرستان هاست و می تواند مبنای تصمیم گیری مدیران و اجرای دقیق تر تکالیف قانونی باشد.
مدیرکل سابق امور بانوان و خانواده استانداری گیلان ضمن اشاره به اجرای مواد ۴ و ۵ قانون در عرصه مسکن و زمین اظهار داشت: بالاتر از ۴۰ درصد متقاضیان واگذاری زمین در استان، زمین دریافت کرده اند، اما در عرصه تسهیلات ازدواج و فرزند آوری همچنان تعداد زیادی از متقاضیان در لیست انتظار قرار دارند.
وی اضافه کرد: عملکرد بانکها بطور مستمر به سازمان بازرسی گزارش می شود و در تعدادی موارد هم تذکر و برخوردهای قانونی انجام شده است.
حذف اعتبارات استانی؛ گره اصلی اجرای برنامه های جمعیتی
یعقوب نژاد یکی از مهم ترین چالش های اجرای قانون را عدم تخصیص اعتبار به استانداری ها دانست و اظهار داشت: اعتباری که در سال ۱۴۰۱ به حوزه جمعیت استانداری ها اختصاص یافت، کمک شایانی به گروههای مردمی کرد، اما این اعتبار در سالیان ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ تداوم نداشت و باعث دلسردی فعالین این حوزه شد.
وی در آخر از پیگیری طرح کلان راهبری اجتماعی استان گیلان آگاهی داد و اضافه کرد: این طرح با حمایت وزارت کشور در چند استان دارای ابر چالش جمعیتی همچون گیلان اجرا خواهد شد و هدف آن پیشگیری از تشدید بحران جمعیت، پیشرفت فاکتورهای اجتماعی و پیوند سیاستهای جمعیتی با حمایت های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی از خانواده ها و اجرای پویش های اجتماعی است.
گیلان در آستانه انتخاب سرنوشت ساز جمعیتی
گیلان امروز بالاتر از هر زمان دیگری در نقطه حساسی از تاریخ جمعیتی خود قرار دارد؛ جایی که کاهش مستمر موالید، افزایش فوت، افت ازدواج و شتاب سالمندی جمعیت، زنگ خطر را برای استان به صدا درآورده است. آمارها نه فقط اخطار دهنده اند، بلکه به روشنی نشان می دهند که آینده توسعه اجتماعی و اقتصادی استان به تصمیم ها و سیاستهای امروز گره خورده است.
عبور از این بحران، صرفا با اعلامیه و قانون ممکن نیست. گیلان نیازمند هم افزایی کامل میان نهادهای حاکمیتی، گروههای مردمی و جامعه مدنی است تا بتوانند با اجرای حقیقی تکالیف قانونی، حمایت های مالی و فرهنگی، و تداوم طرح های راهبری اجتماعی، روند کاهش جمعیت را متوقف کنند. تشکیل اتاق رصد جمعیت، تربیت کنشگران اجتماعی و دفاع از گروههای مردمی، نشان میدهد که مسیر حل بحران هنوز باز است و ظرفیتهای لازم وجود دارند.
با این حال، چالش های جدی هم پیش روی استان قرار دارد: قطع تخصیص اعتبارات استانی، کندی در اجرای تسهیلات ازدواج و فرزندآوری، و فاصله میان قانون و حقیقت اجرائی، می تواند اثر بخشی اقدامات را محدود کند و انگیزه فعالین مردمی را کم کند. در این شرایط، استمرار برنامه ها و تقویت حمایت ها، کلید برگرداندن اعتماد جامعه و خانواده ها به سیاستهای جمعیتی است.
آینده گیلان در عرصه جمعیت، با گفتمان سازی اجتماعی، حمایت های فرهنگی و اقتصادی از خانواده ها و اجرای دقیق سیاستهای جمعیتی قابل تغییر است. اگر امروز تصمیم های جدی گرفته شود و از ظرفیتهای انسانی، مردمی و قانونی استان بطور هماهنگ بهره برداری شود، می توان از ورود به یک چاله جمعیتی عمیق و بحران سالمندی شتابان جلوگیری کرد. در غیر این صورت، دستاوردهای طولانی مدت این روند، نه فقط در آمارها بلکه در کیفیت زندگی و توسعه استان نمایان خواهد شد.
گیلان در آستانه انتخاب است؛ تداوم بحران یا مسیر نوین جمعیتی؟ تصمیم امروز، سرنوشت فردای استان را رقم خواهد زد.
به طور خلاصه، زهرا یعقوب نژاد، مدیرکل سابق امور بانوان و خانواده استانداری گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر با تشریح فلسفه تشکیل ستاد خانواده و جمعیت گفت: این ستاد بدنبال تصویب قانون دفاع از خانواده و جوانی جمعیت در آبان ماه ۱۴۰۰ و ابلاغ بخشنامه آن در خرداد ۱۴۰۱ تشکیل شد تا اجرای قانون و هماهنگی بین سازمانهای دولتی را دنبال کند. مدیرکل سابق امور بانوان و خانواده استانداری گیلان ضمن اشاره به اجرای مواد ۴ و ۵ قانون در زمینه مسکن و زمین گفت: بالاتر از ۴۰ درصد متقاضیان واگذاری زمین در استان، زمین دریافت کرده اند، اما در زمینه تسهیلات ازدواج و فرزند آوری همچنان تعداد زیادی از متقاضیان در فهرست انتظار قرار دارند. وی افزود: عملکرد بانک ها به طور مستمر به سازمان بازرسی گزارش می شود و در تعدادی موارد هم تذکر و برخوردهای قانونی انجام شده است.
منبع: blogsun.ir
این پست بلاگ سان را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین پستهای مرتبط
نظرات کاربران بلاگ سان در مورد این مطلب