یك استاد دانشگاه مطرح كرد
لزوم برگزاری دوره ترمیمی برای دانشجویان آموزش مجازی
یک استاد دانشگاه پیام نور اظهار داشت: آموزش بدون اتکاء به ارزشیابی شفاف و سالم ثمری ندارد. برگزاری امتحانات هم باید به صورت حضوری و جدی برگزار شوند تا بتوان به درستی بر عملکرد دانشجویان نظارت کرد.
دکتر حسین زارع، استاد تمام گروه روان شناسی دانشگاه پیام نور در گفت و گو با ایسنا در ارتباط با تعریف آموزش اظهار نمود: آموزش یک رابطه دو سویه است که با هدف ایجاد یادگیری میان یک آموزش دهنده با یک یا چند آموزش گیرنده همراه با کنش متقابل انجام می شود. کنش متقابل از خصوصیت های مهم آموزش است که اگر آموزش با این مولفه همراه نباشد، بی فایده خواهد بود. طبق این تعریف آموزش فقط به آموزش حضوری محدود نمی گردد بنابراین هیچ الزامی وجود ندارد تا کنش متقابل فقط به صورت چهره به چهره باشد به هر حال برقراری کنش متقابل در ایجاد آموزش موفق و کارآمد حائز اهمیت می باشد.
وی با اشاره به اینکه در کشور ما الگو و ساختار منسجمی برای آموزش مجازی تعریف نشده، توضیح داد: ساختار آموزش حضوری دارای لزوم ها و خصوصیت های مختص به خود است. به هنگام شیوع کرونا عجولانه آموزش حضوری را در چارچوب آموزش مجازی پیاده سازی کردیم البته در ابتدا چاره ای جز این نداشتیم. دوسال از پاندمی کرونا می گذرد؛ معتقدم، شیوه آموزش مجازی از پشتوانه مطالعاتی و پژوهشی لازم برخوردار نشد. بر این باور هستم، تصمیم گیرندگان عرصه های آموزشی مختلف، خودشان را از پژوهش بی نیاز می دانستند. با عنایت به شرایط پیش رو میتوان اظهار داشت که در زمینه آموزش غیرحضوری دانشجویان به حداقل هدف های آن دست یافته ایم. بعد از پاندمی کرونا، برخی دانشگاه ها مسئولیت اجرای آموزش حضوری و غیرحضوری را به صورت همزمان برعهده گرفتند؛ این مأموریت سبب شد تا از پژوهش های پایه فاصله بگیرند. با تاسف بیشتر باید اظهار داشت که نظام آموزش عالی کشور به خزانه دانشی و عملی بعضی از دانشگاه های متبوع خود همچون دانشگاه پیام نور اعتماد لازم را نداشت.
فراگیری آموزش مجازی در ایران کارآمدی لازم را نداشت
این استاد دانشگاه ضمن اشاره به این که دیدگاه های مدیران ارشد دست اندرکار آموزش نسبت به اجرای آموزش مجازی دانشگاه ها نادرست است، اظهار نمود: شیوه های آموزش مجازی و حضوری در بافت اجرایی متفاوت هستند. میزان محتوا، خصوصیت های شخص فراگیرنده، نوع ارزشیابی و خیلی از عامل های دیگر باید مورد نقد و بررسی قرار گیرند. اگر آموزش در فضای آموزش حضوری یک هنر هست، در آموزش مجازی هنر مضاعف است. به طور معمول مدت زمان برگزاری یک کلاس درس در دانشگاه ها حدود ۱۲۰ دقیقه است؛ این تصور که با همان شیوه، محتوا و زمان میتوان یک مطلب را در فضای آموزش مجازی به یادگیرنده آموخت تصوری باطل است. هیچ دلیلی وجود ندارد که زمان شناختی مورد نیاز یادگیرندگان در هر دو روش آموزش حضوری و مجازی یکسان باشد. اگر مدت زمان یک کلاس در آموزش حضوری ۱۲۰ دقیقه است، حداکثر کارآمدی دانشجو در کلاس مجازی به نصف این زمان تقلیل می یابد. بنابراین در بافت آموزش مجازی در شرایط فعلی کشور هیچ کلاسی نباید بیشتر از ۶۰ دقیقه باشد.
دکتر زارع با اشاره به اینکه در کشور و تا قبل از انتشار کرونا پیشینه و اندوخته کافی برای آموزش مجازی فراگیر نداشته ایم، تصریح کرد: بعد از پاندمی ویروس کرونا، از شیوه آموزش مجازی بعنوان یک مسکن و چاره میانبر برای آموزش عالی استفاده کردیم تا شرایط را مدیریت نماییم. بعد از گذشت دو سال، متاسفانه خزانه دانشی و عملی کشور مانند زمان شیوع کرونا است و از این تهدید برای ایجاد "فرصت" استفاده نشد. متولیان آموزش کشور دیدگاهی اداری و اجرایی به آموزش مجازی دارند؛ این نگاه ها سبب شده بر پیکره آموزش عالی لطمات جدی وارد شود. حدود ۲ سال از اجرای آموزش مجازی فراگیر می گذرد اما این شیوه در دستیابی به هدف های آموزشی رضایت بخش نبوده است.
آسیب های آموزش مجازی ناکارآمد در آینده نمایان می شود
این استاد دانشگاه پیام نور با اشاره به اینکه نقص سیستم آموزشی، آثار و تبعاتی دارد که در بلندمدت نمایان می شود، خاطرنشان کرد: هنگامی که سیستم آموزشی گرفتار کاستی و نقصان است، کارآمدی لازم را نخواهد داشت. صدمه های این مورد درکوتاه مدت و بلندمدت چهره خویش را نشان خواهند داد.
دکتر زارع تصریح کرد: موانع بسیاری بر سر راه آموزش مجازی وجود دارد. بخشی از این مشکلات ناشی از برداشت کم عمق و سطحی از مفهوم آموزش مجازی، تصمیم های غیرعاقلانه و فی البداهه و بی توجهی به پژوهش های لازم است. موانعی دیگر هم در ارتباط با ملاحظات فنی و زیرساختی است. علیرغم این که تعداد متخصصان حوزه فنی در کشور ما فراوانی بالایی دارد اما مشکلات فنی از چالش های اساسی آموزش مجازی فراگیر بشمار می رود.
برگزاری دوره های ترمیمی برای دانشجویان ضروری است
این استاد دانشگاه افزود: پرسشی مطرح می کنم، آیا با عنایت به چگونگی استفاده از آموزش مجازی و روش اجرای آن، کارآمدی آموزش مجازی به میزان آموزش حضوری بوده است؟ پاسخ به این سؤال، منفی است. دانشجویانی که در بازه زمانی ۲ سال قبل تحت آموزش مجازی قرار گرفته اند به هدف های آموزشی درس نرسیده اند. نظام آموزش مجازی به خودی خود نقصی ندارد بلکه اجرای ناکارآمد آن صدمه زا است. آموزش مجازی اثر بخش از شیوه های مقبول آموزشی در دنیا است. لزوم ها، پیش نیازها و مقدمات این روش آموزشی باید به درستی درنظرگرفته شوند. مولفه های مختلفی مثل تایم آموزشی، نحوه ارزشیابی دانشجویان و محتوای آموزشی باید بررسی شود آموزش مجازی فراگیر در ایران بدون درنظرگرفتن این مولفه ها آغاز و تداوم یافت. ضروریست دانشجویانی که در زمان پاندمی کرونا تحت آموزش مجازی ناکارآمد بوده اند، دوره های ترمیمی را سپری کنند.
دکتر زارع با اشاره به اینکه هیچ ضرورتی ندارد که بازه زمانی یک نیم سال تحصیلی در آموزش مجازی به میزان آموزش حضوری باشد، خاطرنشان کرد: مدت زمان یک ترم تحصیلی در آموزش مجازی باید افزایش یابد. طول یک نیم سال تحصیلی باید با ذائقه آموزشی فراگیران متناسب باشد. با عنایت به این شرایط، مدت زمان دوره های آموزشی باید طولانی تر شود تا دستیابی به هدف های آموزشی محقق شود. بنابراین پیشنهاد می شود در زمان استفاده از شیوه های آموزش مجازی از فصل تابستان هم استفاده گردد.
در آموزش مجازی عرضه مدل ارزشیابی همساز با این شیوه ضروری است
وی ضمن اشاره به این که ارزشیابی مهم ترین گام در راه آموزش است، اظهار نمود: دو سال از پاندمی ویروس کرونا در ایران می گذارد اما در این بازه زمانی نتوانسته ایم به یک الگوی مناسب برای ارزشیابی دانشجویان دست یابیم. تمامی شیوه های به کار گرفته شده صرفاً به منظور فرار از فشار روانی بوده است. پرسشی مطرح می کنم، آیا تمامی دانشجویان در یک فضای سالم آموزشی به پرسش های امتحانی پاسخ داده اند؟ هم اکنون ارزشیابی های آموزش مجازی، دقت و شفافیت لازم را ندارد و دانش واقعی فراگیران را نمی سنجند؛ بعضی از دانشجویان نکات اخلاقی و ایمنی در پاسخ به سوالات را رعایت نمی کنند؛ بنابراین نمرات به دست آمده قابل اعتماد نیست.
دکتر زارع اضافه کرد: آموزش بدون اتکاء به ارزشیابی شفاف و سالم ثمری ندارد. دو سال از پاندمی کرونا در ایران می گذرد، تمامی آحاد جامعه زندگی عادی خود در دوران کرونا را سپری می کنند و برای تأمین نیاز خود به خارج از خانه هایشان می روند. این تصمیم که در طول یک سال دوبار دانشجویان را به صورت حضوری جهت ارزشیابی به دانشگاه ها دعوت نماییم صدمه چندانی نخواهد داشت. در صورت عدم پیشبینی استانداردهای ارزشیابی در فضای آموزش مجازی، برگزاری امتحانات باید به صورت حضوری و جدی باشد تا بر عملکرد دانشجویان نظارت کرد. هم اکنون، بر عملکرد دانشجویان در زمان امتحانات نظارت کافی وجود ندارد؛ بنابراین بر حضور دانشجویان در روزهای امتحانات با رعایت مسائل بهداشتی پافشاری می کنم. برگزاری امتحان حضوری با افزایش مدت زمان امتحانات، کاهش تعداد دانشجویان حاضر در سالن ها و کاهش مدت پاسخگویی امکان پذیر است. در روش آموزش مجازی استفاده از شیوه های ارزشیابی تکوینی اهمیت زیادی دارد. به هنگام ایجاد یادگیری میتوان از روش های ارزشیابی مجازی در گروههای کوچک بهره برد.
وی افزود: آموزش را نمی توان به علت انتشار کرونا تعطیل کرد اما میتوان مانند بخش های دیگر با شرایط موجود سازگار کرد. باید ارزشیابی با نهایت دقت صورت گیرد تا افرادی که به معنای واقعی محتوای آموزشی را فراگرفته اند، شناسایی شوند.
نظام آموزشی کشور بیش از اندازه کمی گرا است
این استاد دانشگاه پیام نور با اشاره به اینکه مدیران اجرایی دیدگاه فرآیندی ندارد و نسبت به "جریان" آموزش بی توجه هستند، اظهار نمود: مدیریت کلان آموزشی چه در حوزه تحصیلات مقدماتی و چه دانشگاهی، برآیندی است. این مورد از آفات کشور در حوزه آموزش است. ساختار فکری برآیندی در کشور غالب است؛ بنابراین فرایند، فرایند و جریان آموزش نادیده گرفته می شود. اگر جریان و فرایند یادگیری اصلاح گردد، ثمره و محصول خروجی هم اصلاح خواهد شد. اگر بخواهیم دیدگاهی صدمه شناسانه داشته باشیم باید تصمیم های کمیت گرا و برآیندی را یک صدمه در حوزه مدیریت کلان آموزشی بدانیم. آورده های علمی، یافته های پژوهشی، نظر متخصصان برای مدیران اجرایی جذابیت لازم را ندارد و تنها تصمیمات مقطعی مدیران در عمل اجرا می شود.
دکتر زارع اضافه کرد: باید از گذر زمان حداکثر استفاده را کرد. پرهیز از شتاب زدگی در عرصه تصمیم گیری سبب می شود تا خطاها بررسی شوند. بعضی از کشور ها توانسته اند که شرایط ناشی از این بیماری را کنترل کنند؛ آموزش را به صورت حضوری یا تلفیقی از دو روش مجازی و حضوری اجرا کنند. چرا دیگر کشورها در زمینه آموزش افت جدی نداشته اند اما سیستم آموزش ایران ناکارآمد بوده است؟ مهم ترین دلیل آن این است که به فرایند و جریان آموزش به درستی توجه نکرده ایم.
این استاد دانشگاه اظهار داشت: اگر یک دانشجو محتوای درسی را به خوبی فرانگیرد و به درستی ارزشیابی نشود؛ شایستگی لازم برای ورود به بازار کار را نخواهد داشت. این مورد باید مورد توجه مسؤلان اجرایی قرار گیرد. این تصور که تنها دانشجویان پزشکی و سایر رشته های وابسته باید بر محتوای درسی تسلط داشته باشند تصور باطلی است. همه دانش آموختگان رشته های تحصیلی در نظام آموزش مجازی باید با دسترسی به هدف های آموزشی حداکثری، دانش آموخته شوند. در جهان امروز تصمیم گیرندگان حوزه آموزش، پدیده هایی همچون پاندمی کرونا و... را فرصت مناسبی جهت غنی سازی روش های آموزشی و ایجاد آموزش مجازی موفق می دانند. شایسته است در ایران هم این نگاه به درستی فهم و اجرا شود.
این پست بلاگ سان را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین پستهای مرتبط
نظرات کاربران بلاگ سان در مورد این مطلب