طی یادداشتی مطرح كرد؛
مبانی دینی مشارکت زنان از نظر قرآن و سنت
بلاگ سان: پژوهشگر فلسفه دین به موضوع مبانی دینی مشارکت زنان از نظر قرآن و سنت پرداخت.
به گزارش بلاگ سان به نقل از مهر، فهمیه احمدوند پژوهشگر فلسفه دین در یادداشتی به موضوع «مبانی دینی مشارکت زنان از نظر قرآن و سنت» پرداخت که جزییات آن به شرح زیر است. پیرامون بحث مشارکت زنان در جامعه مناظره ها و مباحث فراوانی انجام شده است و در این خصوص از نظر منابع دینی، بین علمای دین و اندیشمندان اختلاف بسیاری وجود دارد، از آنجائیکه مشارکت اجتماعی و سیاسی زنان مستلزم تغییراتی در ساختار خانواده، روابط و معاشرت با مردان و مسائلی از این دست است، این مسأله در عرصه مطالعات دین با چالش ها و دیدگاه های متعارضی روبروست. در بررسی اصل مشارکت اجتماعی و سیاسی زنان باتوجه به مبانی نظری اسلام دو دیدگاه مطرح می شود که در یک دسته بندی ساده می توان در دو دیدگاه سنتی و مدرن آنرا خلاصه کرد. در نگاه سنتی باتوجه به خاصیت های روانی، تفاوت های جسمانی، روحی و ذهنی زن و مرد و استدلال به برخی آیات و روایات، به منع مشارکت در کارهای اجتماعی و سیاسی معتقدند. بطورمثال یک دیدگاه برمبنای آیه «و قَرنَ فی بُیُوتکُنَ» به خانه نشینی و انزوای زنان از جامعه تاکید دارد. در یک دسته بندی می توان آیاتی و روایاتی که به منع مشارکت زنان در امور سیاسی و اجتماعی می پردازد را اینطور دسته بندی کرد: ۱- احادیث منع از امارت و حکومت زنان ۲- احادیث منع مشورت زنان ۳- احادیث دلالت کننده بر نقص عقول زنان ۴- احادیث منع از اطاعت و تدبیر زنان تعدادی از آیات و روایاتی که در این دیدگاه به آنها استناد می شود: «الرجال قوامون علی النساء بما فضل الله بعضهم علی بعض و بما انفقوا» نساء / ۳۴ «و قرن فی بیوتکن و لا تبرجن تبرج الجاهلیه الاولی» (احزاب / ۳۳). «لن یفلح قوم ولوا امرهم امراه» (مستند الشیعه، ج ۲؛ کتاب القضاء، ص ۵۱۹). «ولا تولی المراه القضاء ولا تلی الاماره» (الکبیسی، ۱۴۰۷ ق: ۱۱۶۶). «… فعند ذلک یکون السلطان بمشوره النساء واماره الصبیان» (نهج البلاغه، حکمت ۱۰۲). «امورکم الی نساءکم فبطن الارض خیر لکم من ظهرها» (ابن شعبه، تحف العقول، ص ۳۵) «ایاکم و مشاوره النساء فان فیهن الضعف و الوهن و العجز» (وسایل الشیعه، ج ۲۰، ص ۱۸۲). «وایاک و مشاوره النساء فان راین الی افن» (نهج البلاغه، نامه ۳۱). «فانهن ضعاف القوی و الانفس و العقول» (کلینی، فروغ کافی، ص ۳۹). «طاعه المراه ندامه» (کلینی، ج ۵، ص ۵۱۷). مفسران و فقیهان تفاسیر متفاوتی از این آیات دارند. ردپای نفوذ اینگونه روایات در متون ادبی کلاسیک و فرهنگ روزمره مردم سبب شده که در دیدگاه عامه، نوعی مقابله با حضور زنان در جامعه دیده شود. در مقابل دیدگاه هایی وجود دارد که معتقد می باشد قرآن کریم بدون تمایز قائل شدن بین زن و مرد در حوزه های مختلف بر مشارکت زنان در حوزه اجتماعی با رعایت اصول تاکید می ورزد. با بررسی آیات مختلف پیرامون ابعاد و مسائل خانواده می توان حضور بی واسطه و مستقیم زنان را در حوزه ی جامعه استنباط کرد. این نگاه معتقد می باشد که قرآن به زنان این حق را می دهد که با بهره گیری از توان اقتصادی، سرمایه ی فرهنگی و علمی و توانایی های خود، در جامعه حضور فعال داشته باشند. با ذکر آیاتی از قرآن کریم تاکید می ورزند که «افراد بیش از هر چیز به عنوان انسان از طرف خداوند مورد خطاب قرار می گیرند و زن و مرد از آن جهت که انسانند هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند (طباطبایی، ۱۳۵۷: ۱۳۵). علامه طباطبایی با تفسیر آیه ۱۹۴ سوره ی عمران و آیه ۱۳ سوره حجرات، نتیجه می گیرد که شرع اسلام زن را همانند مرد جز کامل جامعه انسانی و واجد حقوق و آزادی های برابر در نظر می گیرد (طباطبایی، ۲۶-۲۵: ۱۳۵۷). استاد مطهری نیز در کتاب «نظام حقوقی زن در اسلام» با تکیه بر آیات سوره نساء و روم تلاش می کند تا عدم برتری مرد بر زن و تقدم هویت انسانی بر هویت جنسی را در قرآن کریم نشان دهد (مطهری، ۱۵-۱۰: ۱۳۷۵). این نگرش معتقد می باشد که زنان باید در حوزه مشارکت اجتماعی و قدرت سیاسی حضور داشته باشند، برای اینکه شایستگی و توانایی آنان به صورتی با مردان برابری و رقابت می کند و یا حتی از آنان پیشی می گیرد. این نگاه جنسیت را به عنوان متغیر اصلی مشارکت رد می کند و با انتقاد به این که سطح مشارکت زنان بیشتر بعد منفعلانه و یا بینابینی را دارد، خواهان مشارکت فعالانه با احراز پست ها و مناصب حکومتی هستند. بدین جهت این نگاه با مطرح کردن توانمندی های زنان در مدیریت وزارتخانه ها و دیگر عرصه های اجتماعی، خواهان رفع تبعیض هایی هستند که در این حوزه نسبت به زنان اعمال شده است. این نگاه در عرصه مشارکت سیاسی سهم بیشتری از آن چه امروز هست، برای زنان قائل است. این مشارکت با حضور در تصمیم گیری های کلان جامعه، قدرت بیشتری به زنان خواهد بخشید. در این رویکرد مشارکت زنان فراتر از شرکت در راهپیمایی ها، رفتن به نماز جمعه، فعالیت در احزاب و گروههای خاص، نمایندگی مجلس و شورای شهر، وزارت و حضور در حوزه های بین المللی را هم شامل می شود. از نظر این افراد، سطح نخبگان سیاسی زن در جامعه امروز ایران، به حدی است که بتوانند در رأس هیأت های دیپلماتیک و سازمان های بین المللی و یا وزارتخانه ها و …فعالیت داشته باشند. این دیدگاه معتقد می باشد خطاب های قرآن کریم به گونه ایست که هم زن و هم مرد را شامل می شود و زنان غیر از مسئولیت های خانگی، مسئولیت های اجتماعی برعهده دارند. این نگاه معتقد می باشد که قبل از شروع رنسانس و مدرنیته در غرب حتی پس از آن تا نیمه اول قرن بیستم، دین اسلام در بین دین شناسان و دین پژوهان به عنوان مهم ترین دینی است که حقوق بانوان را پاس داشته است و با ظهور اسلام است که زن ارزش های انسانی خودرا باز یافت. این نگاه حضور زنان در جامعه را در منابع مختلف روایی، اخلاقی و حدیثی جست وجو می کند و معتقد می باشد که زن در امتداد نقش تربیتی در خانواده می تواند به کارهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بپردازد. در حقیقت اسلام مانع مشارکت زنان نیست. تاکید نگاه های دینی در این است که در مشارکت زنان باید مبانی شخصیتی و حقوقی زن لحاظ شود. دیدگاه اسلامی نسبت به فعالیت زن، در دو محدوده مختلف، اهتمام می ورزد: اول محدوده امت اسلامی که زن به عنوان فردی از افراد آن در کارهای سیاسی و اجتماعی مشارکت دارد و دوم محدوده خانواده که در دیدگاه اسلامی، دارای وظایف خانوادگی است و زن در قالب آن مسئولیت های زیادی را ایفا می کند.
منبع: blogsun.ir
این پست بلاگ سان را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین پستهای مرتبط
نظرات کاربران بلاگ سان در مورد این مطلب